علائم خرابی پمپ بنزین خودرو و مهمترین دلایل آن
پمپ بنزین خودرو (به انگلیسی: fuel pump یا petrol pump) یک جزء مهم در سیستم سوخت‌رسانی خودرو و وظیفۀ اصلی آن، انتقال سوخت از مخزن سوخت (باک بنزین) به موتور خودرو است. پمپ بنزین به‌طور معمول در داخل باک قرار دارد و نیروی خود را از یک موتور الکتریکی به دست می‌آورد. هنگامی که خودروی خود را روشن می‌کنید، پمپ بنزین فعال می‌شود و فشار بالایی برای انتقال سوخت به موتور ایجاد می‌کند. سپس این پمپ سوخت را از مخزن می‌مکد و آن را از طریق لوله‌های مخصوص به‌سمت موتور هل می‌دهد که در آنجا سوخت با هوا مخلوط می‌شود و برای تولید نیرو می‌سوزد. پمپ بنزین باید جریان بنزین ثابت و یکنواختی را به‌سمت موتور بفرستد تا عملکرد و کارایی موتور حفظ شود؛ بنابراین هرگونه اختلال عملکرد در پمپ بنزین، منجر به عملکرد نادرست خودروی شما خواهد شد. اکنون بیایید با علائم خرابی پمپ بنزین خودرو و مهمترین دلایل آن آشنا شویم.
انواع پمپ بنزین
برای اینکه علائم خرابی پمپ بنزین خودرو را بشناسیم، ابتدا باید با انواع پمپ‌های بنزین آشنا شویم. در مجموع 3 نوع پمپ بنزین داریم:
پمپ بنزین مکانیکی
پمپ سوخت مکانیکی توسط میل‌بادامک یا یک شفت مخصوص که توسط میل‌لنگ هدایت می‌شود به حرکت در می‌آید. با چرخش شفت، یک بادامک از زیر یک اهرم چرخشی عبور می‌کند و آن را در یک انتها به‌سمت بالا می‌برد. انتهای دیگر اهرم که به‌طور شل به دیافراگم لاستیکی که کف محفظۀ پمپ را تشکیل می‌دهد متصل است، پایین می‌رود و دیافراگم را با خود می‌کشد. هنگامی که اهرم، دیافراگم را به‌سمت پایین می‌کشد، مکشی ایجاد می‌شود که سوخت را در طول یک لوله از طریق یک شیرِ یک‌طرفه به داخل پمپ می‌برد. همان‌طور که بادامک بیشتر می‌چرخد و به زاویه‌ای می‌رسد که دیگر روی اهرم فشار نمی‌آورد، اهرم توسط فنر برگشتی به عقب حرکت می‌کند و کشش آن روی دیافراگم کاهش می‌یابد. اهرم، اتصال ضعیفی با دیافراگم دارد و آن را به‌سمت بالا فشار نمی‌دهد؛ اما یک فنر برگشتی وجود دارد که به آن فشار می‌آورد. پمپ‌های سوخت مکانیکی نسبتاً ساده و قابل اعتماد هستند؛ اما می‌توانند پرسروصدا باشند.
پمپ بنزین الکتریکی
یک پمپ الکتریکی آرایش دیافراگم و سوپاپ مشابهی با پمپ بنزین مکانیکی دارد؛ اما به‌جای میل بادامک، یک سلونوئید (کلید الکترومغناطیسی)، کشش دیافراگم آن را فراهم می‌کند. سلونوئید یک میلۀ آهنی را به خود جذب می‌کند که آن میله، دیافراگم را به‌سمت پایین می‌کشد و بنزین را به داخل محفظه هل می‌دهد. در پایانِ کورسِ حرکتی، میلۀ آهنی مجموعه‌ای از کنتاکت‌ها را از هم جدا می‌کند و بدین‌ترتیب جریان آهن‌ربا قطع و دیافراگم شل می‌شود. هنگامی که دیافراگم از کشش رها شد، فنر برگشتی، دیافراگم را بالا می‌برد و میله را از کنتاکت‌ها دور می‌کند. سپس همه چیز از ابتدا شروع می‌شود و شیر برقی، دوباره میله و دیافراگم را به‌سمت پایین می‌کشد و این چرخه ادامه می‌یابد. پمپ‌های بنزین الکتریکی کارآمدتر از پمپ‌های مکانیکی هستند و همچنین کم‌صداتر کار می‌کنند. بااین‌حال، جایگزینی آن‌ها می‌تواند گران‌تر باشد. دیگر مزایای پمپ‌های سوخت الکتریکی شامل موارد زیر است:
- تحویل سوخت دقیق: پمپ‌های الکتریکی می‌توانند نرخ جریان سوخت ثابت و دقیقی را ارائه دهند که این موضوع برای سیستم‌های انژکتوری مهم است.
- تطبیق‌پذیری: پمپ‌های الکتریکی را می‌توان در مکان‌های مختلف از جمله مخزن سوخت یا محفظۀ موتور نصب کرد؛ بنابراین انعطاف‌پذیری را در طراحی خودرو بالاتر می‌برند.
- عملکرد پیشرفته: این پمپ‌ها می‌توانند فشار سوخت بالاتری ایجاد کنند و عملکرد موتور و راندمان سوخت را بهبود بخشند.
pumps (پمپ‌های تزریق مستقیم)
پمپ‌های تزریق مستقیم پمپ‌هایی تخصصی هستند که در خودروهایی با سیستم تزریق مستقیم سوخت (direct fuel injection) استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها در مقایسه با پمپ‌های سوخت معمولی، با فشار بسیار بالاتری کار می‌کنند. مزایای این پمپ‌ها عبارت‌اند از:
راندمان: آن‌ها سوخت را مستقیماً به محفظۀ احتراق می‌رسانند و در نتیجه، اتمیزیشن و احتراق سوخت کارآمدتر می‌شود و مصرف سوخت و قدرت اتومبیل را نیز بهبود می‌بخشند.
دقت: آن‌ها می‌توانند زمان و مدت پاشش سوخت را دقیقاً کنترل کنند، عملکرد موتور را افزایش بدهند و آلاینده‌ها را نیز کاهش دهند.
قابلیت فشار بالا: پمپ‌های تزریق مستقیم می‌توانند فشار بالای سوخت مورد نیاز برای سیستم‌های تزریق مستقیم کارآمد را تحمل کنند.
در مجموع، انتخاب بهترین نوع پمپ بنزین برای خودروی شما به نیازها و ترجیحات شما بستگی دارد. اگر به‌دنبال پمپ بنزین ساده و قابل اعتمادی هستید که جایگزینی نسبتاً ارزانی داشته باشد، پمپ بنزین مکانیکی ممکن است گزینۀ خوبی برای شما باشد. اگر پمپ بنزین کارآمدتر و بی‌صدایی می‌خواهید، پمپ تزریق برقی یا مستقیم بهتر است. بااین‌حال، تعویض این نوع پمپ‌های سوخت گران‌تر است.
علائم خرابی پمپ بنزین خودرو و مشکلات رایج آن‌ها
علائم خرابی پمپ بنزین خودرو به چندین مورد خاص خلاصه می‌شود. در کل، پمپ‌های سوخت می‌توانند مشکلات مختلفی را تجربه کنند که می‌تواند بر عملکرد صحیح سیستم سوخت‌رسانی خودرو، تأثیر بگذارد. برخی از مشکلات احتماًلی پمپ بنزین عبارت‌اند از:
- خرابی پمپ بنزین: با گذشت زمان، موتور الکتریکی یا اجزای مکانیکی پمپ بنزین ممکن است فرسوده شوند یا از کار بیفتند. این امر می‌تواند منجر به کاهش فشار سوخت شود و در نتیجه باعث شود موتور خودرو، ضعیف کار کند یا اصلاً روشن نشود.
- آلودگی سوخت: فیلتر پمپ بنزین ممکن است با خاک، زباله یا ذرات اکسیدشدۀ موجود در سوخت، مسدود شود. این امر می‌تواند جریان سوخت را محدود کند و منجر به احتراق ناقص در موتور، کاهش عملکرد یا توقف آن شود.
- مسائل مربوط به رلۀ پمپ سوخت یا سیم‌کشی: رلۀ پمپ سوخت که منبع تغذیه پمپ سوخت یا سیم‌کشی مربوطه را کنترل می‌کند هم می‌تواند دچار ایراد شود. این مشکل می‌تواند باعث شود که جریان الکتریکی لازم توسط پمپ بنزین دریافت نشود و در نتیجه سوخت‌رسانی با مشکل مواجه گردد.
- گرمای بیش‌ازحد پمپ سوخت: کارکرد مداوم پمپ بنزین تحت بارهای زیاد یا در شرایط گرم می‌تواند باعث گرم‌شدن بیش‌ازحد آن شود. این اتفاق می‌تواند بازده این قطعه را کاهش دهد و فشار سوخت را کمتر کند و احتمال خرابی پمپ را افزایش دهد. بدین ترتیب ممکن است متوجه علائم خرابی پمپ بنزین خودرو شوید.
- قفل بخار: در شرایط خاص، مانند دمای بالا یا سطح بنزین پایین، بنزین در خطوط انتقال می‌تواند بخار شود و باعث پدیده‌ای به نام قفل بخار شود. این موضوع باعث اختلال در جریان سوخت به موتور می‌شود و می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف یا توقف موتور شود.
- سروصدای پمپ سوخت: از اصلی‌ترین علائم خرابی پمپ بنزین خودرو می‌توان به سروصدای زیاد آن اشاره کرد. خرابی یا عملکرد نادرست پمپ بنزین ممکن است صداهای غیرعادی مانند ناله، وزوز یا لرزش‌های بیش‌ازحد را ایجاد کند. این صداها می‌توانند نشان‌دهندۀ مشکلات مربوط به اجزای داخلی پمپ باشند.
- فشار سوخت نادرست: معیوب‌بودن رگولاتور فشار سوخت یا پمپ بنزین خراب می‌توانند منجر به فشار نادرست سوخت (چه خیلی زیاد یا خیلی کم) شوند. این امر می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف موتور، کاهش راندمان سوخت و یا حتی آسیب به موتور شود.
این‌ها مشکلات رایج مربوط به پمپ بنزین خودرو بودند؛ اما علائم خرابی پمپ بنزین خودرو چیست؟ تشخیص این علائم همیشه ساده نخواهد بود. اغلب این علائم می‌توانند ظریف باشند و به‌راحتی با سایر مشکلات خودرو اشتباه گرفته شوند.
در ادامه 11 مورد از شایع ترین علائم خرابی پمپ بنزین خودرو که باید از آن‌ها آگاه باشید آورده شده است:
- درجۀ حرارت بالا: یکی از اولین نشانه‌های خرابی پمپ بنزین، افزایش دمای موتور است. اگر نشانگرِ دمای خودروی شما مرتباً بالاتر از حد معمول می‌رود، ممکن است نشان‌دهندۀ مشکل در پمپ بنزین باشد.
- ریپ‌زدن موتور: اگر موتور شما در حین سرعت‌های بالا ریپ می‌زند، می‌تواند نشانه‌ای از جریان ناهماهنگ سوخت به موتور باشد که اغلب ناشی از خرابی پمپ سوخت است.
- ازدست‌رفتن برق خودرو: پمپ بنزین معیوب ممکن است باعث شود خودروی شما در حین شتاب‌گرفتن، برق را از دست بدهد. دلیل این امر ناتوانی پمپ بنزین در تأمین نیازهای موتور در سرعت‌های بالاتر است.
- روشن‌نشدن خودرو: اگر پمپ نتواند سوخت را به موتور برساند، خودرو روشن نمی‌شود.
- سروصدا در مخزن سوخت: صدای نالۀ غیرمعمول بلندی که از باک بنزین می‌آید یکی دیگر از نشانه‌های خراب‌بودن پمپ بنزین است.
- بهره‌وری ضعیف سوخت: هنگامی‌که پمپ به‌درستی کار نمی‌کند، ممکن است انرژی بیشتری مصرف کند و در نتیجه راندمان سوخت کاهش یابد.
- بد کارکردن موتور: هنگامی که پمپ بنزین نمی‌تواند سوخت کافی را به موتور برساند، می‌تواند باعث احتراق ناقص و بد کارکردن موتور شود.
- توقف در دماهای بالا: پمپ بنزین معیوب ممکن است باعث شود وسیلۀ نقلیۀ شما در هنگام داغ‌شدن از کار بیفتد.
- شتاب‌گرفتن بی‌دلیل خودرو: یکی دیگر از علائم خرابی پمپ بنزین خودرو زمانی است که وسیلۀ نقلیۀ شما بدون هیچ دلیل مشخصی به‌سمت جلو حرکت می‌کند. این امر زمانی اتفاق می‌افتد که پمپ، گهگاه سوخت زیادی را به موتور تحویل می‌دهد و باعث می‌شود خودرو به‌سمت جلو شتاب بگیرد و سپس سرعتش کاهش یابد.
- دیگر مسائل مربوط به شتاب: اگر در شتاب خودرو با مشکل مواجه شدید، ممکن است به‌دلیل خرابی پمپ بنزین باشد. هنگامی که پمپ قادر به رساندن مقدار لازم سوخت نباشد، ممکن است خودرو برای شتاب‌گیری مشکل پیدا کند.
- عدم رعایت استانداردهای انتشار گاز: در نهایت، اگر وسیلۀ نقلۀ شما در تست آلایندگی رد شد، ممکن است به‌دلیل پمپ بنزین خراب آن باشد. پمپ خراب می‌تواند باعث شود که نسبت مخلوط هوا و سوخت در موتور به هم بخورد.
سخن پایانی
پمپ بنزین یکی از قطعات مهم خودرو است که وظیفۀ انتقال سوخت را از باک به موتور بر عهده دارد. خرابی پمپ بنزین می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی در عملکرد موتور شود. در ابتدا با انواع پمپ بنزین خودرو آشنا شدیم و سپس به بررسی علائم خرابی پمپ بنزین خودرو پرداختیم که دانستن آن‌ها برای صاحبان خودرو، به‌منظور پیشگیری از آسیب‌های بیشتر بسیار ضروری است.
