اهمیت، نحوه نگهداری و علائم خرابی دسته موتور چیست؟
دسته موتور (Engine Mount) یکی از قطعات حیاتی در خودرو و وظیفۀ اصلی آن، تثبیت و نگه‌داشتن موتور در محل خود و کاهش لرزش‌ها و تکان‌های ناشی از عملکرد موتور است. بدون وجود این قطعه، موتور خودرو به‌دلیل لرزش‌ها و تکان‌های شدید، نه‌تنها دچار آسیب‌های جدی می‌شود بلکه این لرزش‌ها به بخش‌های دیگر خودرو منتقل می‌شود و رانندگی را ناخوشایند می‌کند. اهمیت این قطعه در پایداری و عملکرد صحیح خودرو غیرقابل‌انکار است. این قطعه با گذشت زمان و به‌دلیل فشارهای مداوم، ممکن است دچار خرابی شود که این موضوع می‌تواند منجر به افزایش لرزش‌های غیرعادی، صداهای ناخوشایند و کاهش عمر مفید خودرو گردد؛ بنابراین نگهداری و بررسی منظم آن برای حفظ عملکرد بهینه موتور و راحتی راننده ضروری است. اکنون در این مقاله به بررسی علائم خرابی دسته موتور و نحوه نگهداری صحیح آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
دسته موتور چیست؟
دسته موتور بخشی از شاسی خودرو است که موتور را در جای خود ثابت نگه می‌دارد. این قطعه وظیفه دارد لرزش‌ها را جذب کند، صداها را کاهش دهد و از موتور به‌طور مناسب پشتیبانی کند. موتور خودرو از طریق میله‌های فلزی به گیربکس متصل می‌شود. زمانی که موتور لرزش می‌کند، این میله‌ها لرزش‌ها را به دسته منتقل می‌کنند که با جذب این لرزش‌ها، تجربه رانندگی نرم‌تری فراهم می‌شود. علاوه‌براین به کاهش میزان صدای موتور که به کابین سرنشینان وارد می‌شود کمک می‌کند. بدون آن، موتور لرزش بیش‌ازحد خواهد داشت و این مسئله منجر به رانندگی پرصدا و ناراحت‌کننده می‌شود.
نصب صحیح این قطعه برای عملکرد بهینه و راحتی سرنشینان بسیار مهم است. بهترین روش‌ها شامل نصب موازی، محدودیت ارتفاع، بارگذاری متوازن و استفاده از بست‌های مناسب است. باید به‌خاطر داشت که این قطعه بخش حیاتی از مجموعه نیروی محرکه خودرو (Powertrain) است؛ زیرا موتور و گیربکس را در خودرو تثبیت و همزمان انرژی را جذب می‌کند.
اجزای دسته موتور
ازآنجاکه هدف این قطعه ایجاد جدایی بین دو سیستم داخلی خودرو است، اجزای اصلی آن شامل موارد زیر است:
- بدنه لاستیکی: بخش لاستیکی آن از چندین نوع الاستومر تولید می‌شود و قطعه‌ای حیاتی برای جذب انرژی از سیستم است.
- بوش یا صفحه پیوندی: بوش یا صفحه پیوندی که معمولاً از فولاد کربنی ساخته می‌شود، همزمان به دسته موتور استحکام و انعطاف‌پذیری می‌دهد.
- پیچ اتصال: پیچ اتصال، دسته را به موتور، گیربکس و ساختار پشتیبانی متصل می‌کند.
البته برخی از آن‌ها ممکن است بسیار پیچیده‌تر از این باشند و برخی دیگر به‌سادگی شامل یک بوش و پیچ باشند.
چگونه بفهمیم که دسته موتور نیاز به تعویض دارد؟
آگاهی از علائم خرابی دسته موتور به شما کمک می‌کند تا زمان مناسب برای تعویض آن را تشخیص دهید:
افزایش لرزش‌ها: یکی از رایج‌ترین علائم خرابی دسته موتور، افزایش لرزش‌ها در حین استفاده از خودرو است. اگر هنگام روشن‌کردن موتور متوجه شدید که صدا و لرزش بیشتری نسبت به حالت عادی وجود دارد، این یک نشانه کلیدی از فرسودگی دسته موتور است که ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد. با آسیب‌دیدن آن، خاصیت ضدلرزشش ضعیف می‌شود. افزایش لرزش‌ها نه‌تنها صدای موتور را افزایش می‌دهد، بلکه در صورت ادامه‌یافتن، ممکن است آسیب جدی به موتور وارد کند.
- استارت تکان‌دهنده: در هنگام روشن‌کردن خودرو، ممکن است متوجه تکان‌های شدید و غیرعادی شوید. این نیز یکی از رایج‌ترین علائم است. این تکان‌ها معمولاً به لرزش‌های مداوم تبدیل می‌شوند؛ اما ممکن است هنگام خاموش‌کردن موتور نیز دوباره این تکان را احساس کنید.
- رانندگی پر‌تکان‌تر: دسته موتوری که نیاز به تعویض دارد ممکن است باعث ضربه و تکان هنگام تعویض دنده شود. این تکان‌ها همچنین ممکن است در سرعت‌های بالا به‌دلیل سخت‌تر کارکردن موتور بیشتر احساس شوند. اگر خودرو به‌نرمی قبل حرکت نمی‌کند، ممکن است این مشکل ناشی از این قطعه باشد.
- صداهای برخورد: صدای برخورد یکی از عوارض جانبی خرابی این قطعه است. شکل فرسوده آن ممکن است باعث ایجاد صدای «تقه» و «بنگ» در اطراف یا درون محفظه موتور شود. این صداها به‌دلیل حرکت بیشترازحد معمول موتور و برخورد آن با سایر اجزا و در نهایت منجر به ایجاد صداهای برخورد قابل‌توجهی می‌شود.
- فرسودگی ظاهری: با گذشت زمان، بخش فلزی این قطعه ممکن است تغییر ظاهری داشته باشد؛ اما اگر متوجه خوردگی تَرَک یا تاب‌خوردگی در بخش فلزی شُدید، احتمالاً بقیه قسمت‌های آن نیز دچار فرسودگی بیش‌ازحد شده‌اند. اگر ترک یا پوسته‌پوسته‌شدن در بخش لاستیکی آن مشاهده کردید، این امر می‌تواند عملکرد آن را کاهش دهد. اثربخشی این قطعه به شکل و ساختار آن بستگی دارد و هر تغییری ممکن است به موتور آسیب برساند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید به‌سرعت برای تعویض آن اقدام کنید.
علل فرسودگی دسته موتورها
دلایل متعددی وجود دارد که باعث بروز علائم خرابی دسته موتور می‌شوند و ممکن است دسته‌های موتور خودروی شما نیاز به تعویض داشته باشند. برخی از رایج‌ترین دلایل عبارت‌اند از:
- نصب نادرست: اگرچه امکان نصب آن به‌صورت خودکار وجود دارد؛ اما توصیه می‌شود برای اطمینان از نصب صحیح و افزایش طول عمر آن‌ها، خودروی خود را به یک مکانیک ماهر بسپارید. نصب نادرست می‌تواند منجر به مشکلات متعدد و فرسودگی زودهنگام آن شود.
- کهنگی و فرسودگی طبیعی: این قطعات معمولاً از جنس لاستیک هستند و با گذشت زمان و در اثر استفاده مداوم، خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و سفت‌تر می‌شوند. این امر باعث کاهش عملکرد آن‌ها در جذب لرزش و انتقال نیرو می‌شود. همچنین، ترک‌های ریزی ممکن است در قطعات پر از مایع ایجاد شود که منجر به نشت و کاهش کارایی آن‌ها می‌شود.
- سبک رانندگی نامناسب: شتاب‌گیری‌های ناگهانی، ترمزهای شدید و استفاده نادرست از کلاچ می‌توانند فشار زیادی به دسته‌ها وارد کنند و باعث فرسودگی زودهنگام آن‌ها شوند. رانندگی آرام و روان می‌تواند عمر این قطعات را افزایش دهد.
- تصادفات: تصادفات می‌توانند به دسته‌ها آسیب مستقیم وارد کنند و باعث جابه‌جایی یا شکستگی آن‌ها شوند. حتی اگر آسیب ظاهری به خودرو وارد نشده باشد، ممکن است دسته‌ها دچار مشکل شده باشند؛ بنابراین، پس‌از هر تصادف، بهتر است خودرو به‌طور کامل بررسی شود.
- نشت روغن یا سایر مایعات: نشت روغن یا سایر مایعات روی آن‌ها می‌تواند باعث نرم‌شدن لاستیک و درنتیجه خرابی آن‌ها شود؛ بنابراین در صورت مشاهده هرگونه نشتی، باید به‌سرعت نسبت به رفع آن اقدام کرد.
چه زمانی باید دسته موتور را تعویض کرد؟
دسته‌های موتور مقاوم هستند و معمولاً بین ۵ تا ۷ سال پیش‌از فرسوده‌شدن دوام می‌آورند. بااین‌حال، بررسی منظم آن‌ها در هر سرویس از جمله در هنگام تعویض روغن، مفید است. پیگیری زمان تعویض آن بسیار مهم است؛ زیرا ممکن است با گذشت زمان دچار فرسودگی یا نقص شوند. طول عمر این قطعه به بار و موقعیت آن بستگی دارد. انتظار می‌رود درصورتی‌که در شرایط خوب نگهداری و به‌طور منظم سرویس شود، حداقل هفت سال عمر کند.
سخن پایانی
دسته موتور، که به‌عنوان پایه موتور یا ایزولاتور نیز شناخته می‌شود، وظیفه دارد موتور را در جای خود ثابت نگه دارد و عملکرد حیاتی جذب انرژی از موتور و انتقال آن به سایر بخش‌های سیستم را بر عهده دارد. اجزای اصلی مورد استفاده در آن شامل بدنه لاستیکی، بوش یا صفحه پیوندی و پیچ اتصال است. پیگیری زمان تعویض این قطعه بسیار مهم است؛ زیرا این قطعه ممکن است با گذشت زمان دچار فرسودگی یا نقص شود؛ پس به‌محض اینکه علائم خرابی دسته موتور ظاهر شدند، حتماً به یک اتومکانیک مراجعه کنید.
مقالات بیشتر
مقایسه جامع خودروهای ایرانی و خودروهای اروپایی: تفاوتها، مزایا و معایب
