خرابی خار سوپاپ تیبا یک اتفاق نادر اما بسیار جدی است که می‌تواند به دلیل فرسودگی طولانی‌مدت، خستگی فلز، نقص در تولید، یا نصب نادرست رخ دهد. از آنجایی که خرابی این قطعه می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای موتور داشته باشد، شناخت علائم آن حیاتی است.

مهمترین علائم خرابی یا شکستگی خار سوپاپ تیبا عبارت‌اند از:

1- صدای غیرعادی از سرسیلندر (صدای تق تق یا کوبش فلز به فلز):

توضیح: این جدی‌ترین و معمولاً اولین نشانه‌ای است که در صورت شکستگی یا جابجایی خار سوپاپ شنیده می‌شود. اگر خار سوپاپ نتواند سوپاپ را محکم نگه دارد، سوپاپ ممکن است کمی لق شود یا در حین باز و بسته شدن، حرکت اضافی داشته باشد که منجر به برخورد جزئی با قطعات مجاور یا صدای غیرعادی از فنر سوپاپ می‌شود. این صدا معمولاً از ناحیه سرسیلندر به گوش می‌رسد و با افزایش دور موتور ممکن است شدت یابد.

نتیجه: در صورت شنیدن هرگونه صدای غیرعادی و ناشناخته از سرسیلندر، باید فوراً موتور را خاموش کرده و خودرو را توسط یدک‌کش به تعمیرگاه منتقل کنید. رانندگی با این صدا می‌تواند منجر به افتادن سوپاپ و آسیب فاجعه‌بار به موتور شود.

2- کاهش ناگهانی و شدید قدرت موتور و شتاب‌گیری:

توضیح: اگر خار سوپاپ دچار شکستگی شود، سوپاپ مربوطه نمی‌تواند به درستی بسته شود یا کاملاً بسته بماند. این امر منجر به نشت کمپرس موتور (فشار تراکم) از آن سیلندر می‌شود.

نتیجه: کاهش کمپرس، به معنای عدم احتراق صحیح در آن سیلندر و در نتیجه، از دست رفتن شدید قدرت موتور و ضعف در شتاب‌گیری است. موتور ممکن است به صورت سه کار کند یا لرزش زیادی داشته باشد.

3- افزایش شدید مصرف سوخت و خروج دود غیرعادی از اگزوز:

توضیح: نشت کمپرس و احتراق ناقص در سیلندر مربوطه، باعث می‌شود که سوخت به طور کامل نسوزد و از اگزوز خارج شود.

نتیجه: افزایش ناگهانی و چشمگیر مصرف سوخت و همچنین خروج دود خام (بوی بنزین نسوخته) یا دود سیاه از اگزوز می‌تواند از علائم باشد.

4- روشن شدن چراغ چک موتور (Check Engine Light) و ثبت کد خطا (Misfire):

توضیح: ECU (واحد کنترل موتور) از طریق سنسورها، عملکرد سیلندرها را پایش می‌کند. وقتی یک سیلندر به دلیل نشت کمپرس و عدم عملکرد صحیح سوپاپ، دچار احتراق ناقص (misfire) می‌شود، ECU این خطا را تشخیص داده و چراغ چک را روشن می‌کند.

نتیجه: با اتصال دستگاه دیاگ، کدهای خطای مربوط به احتراق ناقص در سیلندر خاص (مثلاً P0301 برای سیلندر ۱) یا خطاهای مربوط به عملکرد سوپاپ مشاهده خواهد شد
.

5- لرزش شدید موتور:

توضیح: اگر یک یا چند سیلندر به دلیل مشکل سوپاپ ناشی از خرابی خار، کار نکنند یا بد کار کنند، تعادل کارکرد موتور بهم می‌ریزد.

نتیجه: موتور دچار لرزش‌های شدید و غیرعادی می‌شود که در حالت درجا و در دورهای پایین بیشتر محسوس است.

توصیه بسیار حیاتی: به محض مشاهده هر یک از این علائم، به خصوص صدای غیرعادی از سرسیلندر، فوری موتور را خاموش کرده و خودرو را با یدک‌کش به یک مکانیک مجرب و متخصص منتقل کنید. رانندگی حتی برای مسافت کوتاه با خار سوپاپ خراب می‌تواند منجر به آسیب فاجعه‌بار و غیرقابل جبران به موتور شود که هزینه‌های تعمیر آن بسیار بالا و گاهی اوقات برابر با تعویض کل موتور است.